In een arbeidsmarkt waarin iedereen schreeuwt om je aandacht en de ene belofte nog mooier is dan de ander ontstaat keuzestress. Keuzestress want je staat voor een moeilijk besluit; waar ga je van start met je carrière? Wat de keuze ook is, je wil niet fout kiezen. Maar hoe maak je dit besluit, hoe weeg je het één af tegen het ander en kom je tot jouw wensenprofiel in een landschap van eindeloze opties?
De tirannie van het chips vak
Het chipsvak, voor een vriend van mij de grootste uitdaging in de supermarkt. De keuze voelt eindeloos, maar je neemt toch echt maar één zak mee (althans die vriend van mij). Hierin kan je vanuit je emotie tot een antwoord komen (“daar heb ik nu zin in”) of vanuit ratio (keuze maken op basis van factoren als: smaak, prijs, vorm, etc.). Eventueel stel je de vraag, “wil ik wel chips” of “wil ik wel iets lekkers”? Maar veel denkkracht zetten we vaak niet in voor deze keuze, hoe lastig hij ook is. We laten er geen analyses op los, wegen niet de structuur van het ene chipje ten opzichte van het andere chipje, en hoeven (hopelijk) geen verantwoording af te leggen voor onze keuze voor paprika chips…
De arbeidsmarkt
Hopelijk hoef je jouw keuze ook niet te verantwoorden voor een (eerste) baan. Maar dit kan wel zo voelen. Verantwoording aan je omgeving, het bedrijf, jezelf. Zeker in een positie waar je als jong talent een scala aan keuzes hebt, kan de druk om de juiste keuze te maken toenemen. En daarbij schiet het chipsvak je te hulp. Want de keuze, hoe complex ook, wijkt niet veel af van het chipsvak. Je kan dezelfde strategieën toepassen.
Je kan kiezen voor de organisatie en baan, die het beste bij je past op basis van de indrukken die je krijgt en of het goed voelt (emotie). Of een overweging (ratio) maken in de harde criteria: salaris, vorm contract, reistijd, vakantiedagen, etc. Of je kan de diepte ingaan en jezelf de vraag stellen, “wil ik nu werken of wil ik doorstuderen of reizen”? Ik denk dat de manier waarop jij keuzes maakt voor het chipsvak niet zoveel afwijkt van de manier waarop je keuzes maakt voor een baan. Je moet alleen wel weten wat voor jou belangrijk is…
Weten wat je wilt en dan een keuze maken kan lastig zijn, maar een overwogen keuze maken zonder te weten waarop je gewogen hebt is onmogelijk.
Kernwaarden als de grote filters
Wat vind je belangrijk? Dat is de hamvraag voordat je een goede keuze kan maken. Want weten wat je wil en dan een keuze maken kan lastig zijn, maar een overwogen keuze maken zonder te weten waarop je gewogen hebt is onmogelijk. Om een stap in de juiste richting te zetten zou ik zeggen: begin bij wat je belangrijk vind, je kernwaarden. Je (kern)waarden leiden tot behoeftes, en onvervulde behoeftes leiden tot gedrag. Deze behoeftes die leiden tot gedrag noemen we drijfveren.
Drijfveren ontstaan dus vanuit de zaken die jij belangrijk vindt. Voor mij zijn dit een aantal zaken maar boven alles twee: Persoonlijke groei en maatschappelijke waarde. Ik wil mijzelf continue uitdagen met als doel te ontwikkelen, daarom ga ik op zoek naar een omgeving waar ik bezig ga met vernieuwing en verbetering. Niets is voor mij zo uitdagend als van niets naar iets te gaan. Als tweede is maatschappelijke waarde voor mij van essentieel, ik wil dat hetgeen wat ik doe een bijdrage levert aan de mens en/ of maatschappij. Dit zijn twee grote filters, wat de keuze voor een baan voor mij makkelijker maakt. Met je grote filters opzak is het tijd voor hygiëne.
De grote filters en nu?
In principe kan je met je grote filters al tot een besluit komen. Je gaat op zoek naar een bedrijf waar die twee het meest aanwezig zijn en je bent er, toch? Helaas is dat niet zo. Je hebt namelijk ook een aantal zaken die van groot belang zijn en je keuze kunnen sturen, maar niet direct ontstaan vanuit een kernwaarde. Dit zijn hygiënefactoren. Denk hierbij aan salaris, reistijd, privé-werkbalans, etc. Want hoe perfect de baan ook is, acht uur op een dag reizen voor die baan is voor weinigen weggelegd. Daarom is het van belang om voor jezelf op zoek te gaan naar jouw boven en of beneden grens. Hoever wil je reizen, wat moet je verdienen om jouw levensstijl te onderhouden, etc. Wanneer je de hygiënefactoren en grote filters aan elkaar koppelt, krijg je een sterk wensen profiel. Waarbij nog één element belangrijk is…
De juiste balans
De juiste balans. Vanuit de psychologie meten we iemand zijn houding (attitude) ten opzichte van iets vaak op twee manieren. Wat vind je hiervan, en hoe belangrijk is dit voor jou. Denk aan een chocoladereep, je kan de prijs hoog vinden, maar dat weinig relevant vinden. Dan heeft de prijs van een chocoladereep, weinig impact op jouw algehele houding ten opzichte van chocoladerepen. Deze balans vinden in en tussen je grote filters en hygiëne factoren, daar zit de echte uitdaging. Want zelden valt het werk precies in jouw wensenprofiel. De een zal meer uitdagend zijn, maar ook meer reizen zijn en de ander minder uitdagend, maar je verdient er meer geld. Uiteindelijk moet je de balans vinden die voor jou goed voelt, waarbij je kernwaarden vervuld worden en je hygiënefactoren op orde zijn.